Flairck, een korte geschiedenis
Tijdens zijn studie bouwkunde in Delft ontmoette Erik Visser in het begin van de zeventiger jaren de Haagse fluitist Peter Weekers. In het jaar 1978 richtten de beide heren, na twee jaar voorbereidend werk, samen met gitarist Hans Visser en violiste Judy Schomper, Flairck op. Het succes kwam snel en onverwacht. Na een eerste serie concerten in het Haagse Appeltheater stroomden de aanbiedingen binnen en verdrongen platenmaatschappijen elkaar om een album met de groep te kunnen maken.
De eerste LP “Variaties op een Dame” (Polygram, 1978) behaalde de status van dubbel platina en
werd bekroond met een Edison. De groep ging professioneel werken, behalve Judy Schomper die haar
studie wilde afmaken. Zij werd begin december 1978 vervangen door Sylvia Houtzager. Flairck’s
tweede album “Gevecht met de Engel” (1980) was ook goed voor platina en een Edison en de groep
trok inmiddels volle theaterzalen in tal van landen. Eind 1980 volgde “Live in Amsterdam”, een
dubbele live LP / 2CD.
Opvallend was ook het artwork, de lp hoezen en affiches vervaardigd door de Haagse schilder Poen
de Wijs, wiens werk voor een aantal jaren nauw verbonden bleef met Flairck. De muziek van de groep
was in de loop der jaren regelmatig geinspireerd op de middeleeuwse, 17e eeuwse of moderne
Hollandse schilderkunst. Toneelvullende projecties, waar musici onderdeel van uitmaakten,
fungeerden als decor voor de voorstellingen.
Flairck was de eerste popgroep die de theaterwereld introk.
Tournees door Nederland, Indonesië en Duitsland volgden, evenals een reeks concerten met diverse
symfonieorkesten zowel in Europa als in het Verre Oosten. Uit deze periode stamt de LP “Flairck en
Orkest”. In 1981 verscheen ook de LP ”Circus”, een instrumentale suite rondom het circusgebeuren,
hetgeen in het theater uitgroeide tot een boeiend programma. De concerten van Flairck werden
muziektheater.
De groep ondernam in 1982 een serie concerten in Frankrijk, tezamen met de chansonnier Georges
Moustaki. In dat jaar verscheen de LP “Moustaki & Flairck”.
De groep ging op zoek naar meer muzikale vrijheid, maar theatrale produkties als “Bal Masqué”
(1984) en “Encore” (1985) haalden niet meer de grote publiciteit. Wel bleef de groep populair in
de schouwburgen.
Flairck bleef in deze periode op initiatief van Erik Visser en Sylvia Houtzager in wisselende
bezettingen bestaan.
Uit 1986 dateert de LP/CD “Sleight of Hand”, opgenomen in Engeland en geproduceerd door Mike Batt.
Ook de Engelse zangeres Maggie Reilly verleende haar medewerking aan deze produktie.
In 1988 verscheen “The Emigrant” waarmee de groep, met Peter Weekers opnieuw in de gelederen, weer
meer in de publieke belangstelling kwam. In 1989 ontvingen de groep de Gouden Harp, Nederlands
hoogste muzikale onderscheiding.
Flairck vierde in het najaar van 1990 het twaalfeneenhalf jarig bestaan met een in Nederland,
Duitsland en Japan opgeniomen live 2CD “Alive” en een reünie-tournee waaraan alle ex-leden
(behalve Judy Schomper) deelnamen. Aan het eind van deze tournee verliet Sylvia Houtzager het
gezelschap. Ze trouwde en kreeg twee kinderen, het zou tot 2013 duren voordat ze weer onderdeel
van de groep ging uitmaken.
In het seizoen 1992-1993 ondernam het gezelschap het ambitieuze project “De Optocht”. Dit
theaterspektakel was gebaseerd op de geschiedenis van het carnaval en de schilderijen van de
middeleeuwse schilder Hieronymus Bosch. De voorstelling werd over een periode van twee jaar in
Nederland, Japan, Duitsland, Spanje en Griekenland uitgevoerd.
Vanaf 1994 trok Flairck er zo’n 130 keer op uit om de produktie “Kamers” ten gehore te brengen,
een muziektheater programma ondersteund door projecties van de schilderijen van de Belgische
surrealist Rene Margritte. Met Erik Visser als enig oorspronkelijk lid, componist en artistiek
leider opereerde het gezelschap tot op heden in wisselende samenstellingen waarin accordeonist Ben
van den Berg en de fluitisten Annet Visser en Jeroen Goossens belangrijke rollen speelden.
In 1995 trok Flairck voor het eerst naar Chili, waar de groep bekendheid genoot, aangezien de
muziek (mede vanwege het vernieuwend gebruik van panfluit en charango) geassocieerd was geraakt
met de protesten tegen en het uiteindelijk ten val brengen van de Chileense dictatuur in het begin
van de negentiger jaren. Het eerste concert van de groep in Santiago werd op nationale Chileense
TV uitgezonden en er werd een 2CD van uitgebracht, getiteld “The Chilean Concerts“.
Het najaar van 1995 en het voorjaar van 1996 stonden geheel in het teken van de voorbereidingen
voor een van de grotere produkties uit de inmiddels achttienjarige geschiedenis van Flairck: “De
Gouden Eeuw”, een opera-achtig theaterspektakel, met een opvallende rol voor de Pools-Nederlandse
zangeres Natalia Rogalski. De voorstelling was geïnspireerd op de tijden waarin de Hollanders
zowel in de schilderkunst als op de wereldzeeën de touwen in handen hadden. Een verrassende
combinatie van authentieke 17e eeuwse instrumenten, teksten over de reis van een VOC retourschip
en beeldmateriaal van 17e eeuwse Hollandse schilderkunst, met name zeestukken. Deze produktie werd
in 1996 en 1997 gedurende twee seizoenen in Nederland gespeeld en bovendien in Duitsland, Polen,
Chili en de USA (Washington, Chicago en New York) ten gehore gebracht.
In 1997 verbleven de musici van Flairck, na hun tweede Chili tournee, een aantal weken in het
zuiden van Chile waar de muziek gecomponeerd, uitgevoerd en deels opgenomen werd voor het
audiovisuele spektakel “Cuerpos Pintados” van de Chileense fotograaf Roberto Edwards. Uit deze
periode stamt de CD “Cuerpos Tocados”, muziek zonder instrumenten, uitgevoerd op en met
uitsluitend het menselijk lichaam.
Gedurende de tweede helft van 1997 bereidde de groep zich voor op de jubileumtournee “Lijf”, ter
gelegenheid van het 20-jarig bestaan van Flairck. Deze voorstelling werd in 1998 zo’n 80 maal
gespeeld in Nederland.
In 1998 schreef Erik Visser samen met accordeonist Ben van den Berg in opdracht de muziek voor “De
Tijd Affaire”, een grootschalige muziektheaterproductie, opgevoerd in de Jaarbeurs te Utrecht in
de winter van 1998.
In 1999 werd voor de twee uur durende 4-delige “Symfonie van de Oude Wereld” een aantal musici uit de vier uithoeken van Europa aangetrokken. Tot en met het voorjaar van 2001 reisde Flairck met een negenkoppige bezetting (met onder meer cembalo speler Marius Preda, flamenco gitarist Eric Vaarzon Morel en uilleann piper Rolf Rosendal) langs 120 Nederlandse theaters in Nederland, België en Duitsland. Tijdens deze tournee werden de 2CD en video “Symphony for the Old World” opgenomen.
Op 8 augustus 2001 vond de première plaats van de voorstelling “Circus Jeroen Bosch” in het kader
van het Nederlandse Hieronymus Bosch jaar en het Theaterfestival Boulevard te ’s Hertogenbosch,
gevolgd door een tournee van ruim 80 uitvoeringen in Nederland en België. De samenwerking met het
acrobatisch theatergezelschap Corpus en het vernuftig gebruik van projecties van de schilderijen
van Hieronymus Bosch maakten deze voorstelling tot een opmerkelijk succes binnen het Nederlandse
theatercircuit. Naar aanleiding van deze voorstelling produceerde Erik Visser voor Flairck de
eerste DVD getiteld “Circus Hieronymus Bosch”, waarin diverse disciplines zoals muziek, acrobatiek
en projecties van de schilderijen van Bosch tot een geheel samen gebracht werden.
De samenwerking tussen Flairck en Corpus werd in het seizoen 2002-2003 gecontinueerd. In het kader
het 400 jarig bestaan van de oprichting van de Vereenigde Oostindische Compagnie werd in
samenwerking met de Zeeuwse Theaterstichting en het Theaterfestival Boulevard de acrobatische
volksopera “Lucia de Moucheron” ontwikkeld die op 21 september 2002 in Middelburg in première ging,
gevolgd door een lange tournee door Nederland en Belgie.
In het jaar 2003 werden, voor het eerst in de inmiddels 25- jarige geschiedenis van Flairck, de uitvoerende werkzaamheden voor een periode van twee jaar onderbroken. Visser concentreerde zich op het archiveren van de composities die hij in de afgelopen 25 jaar voor de groep schreef. Zo werden de partituren van “Symfonie van de Oude Wereld”, “Circus Jeroen Bosch” en “Lucia de Moucheron” in eigen beheer digitaal en in boekvorm uitgebracht door Flairck.
In november van 2004 zag Erik Visser’s eerste en tot op heden enige solo CD “Eenmansoptocht / One
man Parade” het daglicht. In dezelfde periode werd ook het gitaarboek “Thirteen Guitarsolos”
gepubliceerd.
Tot en met de zomer van 2006 tourde Visser met het soloprogramma “Eenmansoptocht” door Nederland
(met als gasten afwisselend Herman van Pouderoyen, Dorine Wiersma en Tamara Rumiantsev), Polen
(met Ania Faber en haar band), Mexico (met de groep La Mueca en Pablo Ortiz), Nieuw Zeeland en
Ierland (met Mary Coughlan) en België (met Wigbert van Lierde).
In 2006 ontstonden de plannen voor een Flairck reünie tournee door Nederland en België. Peter Weekers (fluiten), Judy Schomper (viool), Hans Visser (basgitaar en klassiek gitaar), Annet Visser (fluiten, harp en percussion) en Erik Visser (gitaren), samen met drie danseressen van theatergroep Zenga, verzorgden in 2007 zo’n 70 uitvoeringen. Voorafgaande aan deze tournee bracht Flairck de CD oeuvre box “Twee en Twintig” uit, met alle audio opnamen van de groep, 22 CD’s in totaal.
Gedurende de tweede helft van 2007 bereidde Flairck in een vernieuwde samenstelling de eerste voorstelling van haar 4e decennium voor, getiteld “Stoomwals”. Voor deze voorstelling ontwierp Erik Visser in samenwerking met orgelbouwers fa. Decap uit Herenthals in België en het Nederlands Boekorgel Centrum een enorm, op luchtdruk spelend instrument. Dit orchestrion, bestaande uit zo’n 200 houten pijpen werd op de “Stoomwals” tournee voortgetrokken door een viermans formatie bestaande uit Visser, het Mexicaanse snarenwonder Pablo Ortiz, de Amerikaanse violiste Elaina Cook en fluitist Jeroen Goossens. De voorstelling werd in 2008 en 2009 zo’n 90 maal gespeeld in Nederland, België, Duitsland en Chile.
Tijdens de “Stoomwals” tournee ontstond op initiatief van gipsy violist Tucsi Basily en Erik
Visser een uniek samenwerkingsproject tussen de virtuoze zigeunermusici van de Basily familie, de
musici van Flairck en een aantal instrumentalisten uit binnen- en buitenland. Met een
vreemdsoortig instrumentarium verscheen dit 12 koppige ‘wereld-orkest’ in 2009 op enkele
gerenommeerde festivals,waaronder het Tilburgse Gipsy Festival en het Boulevard Festival van ’s
Hertogenbosch.
De eerste theatertournee van ‘Global Orchestra’ vond plaats in het voorjaar van 2010 en werd
geprolongeerd in de seizoenen ‘11-’12 en ’12-’13 met zo´n 75 voorstellingen in Nederland en
Duitsland.
In de winter van 2011 verscheen de DVD/CD box “Global Orchestra”, een uitgebreide live registratie
van de voorstelling.
In het najaar van 2010 ontwikkelden Erik Visser en Pablo Ortiz voor Flairck een nieuw audiovisueel
theaterprogramma, getiteld ‘De Veldslag’. Dit programma ging in februari 2011 van start met Visser
en Ortiz in samenwerking met de Finse violiste/zangeres Mirella Pirskanen, de Roemeense
cembalonspeler Marius Preda en fluitist Jeroen Goossens.
In september 2011 reisde Flairck naar Japan en werd ‘De Veldslag’ uitgevoerd in Tokyo.
In de loop der jaren produceerde Visser een 7 tal CD’s voor de Ierse zangeres Mary Coughlan:
Tired and Emotional (1985), Under The Influence (1987), Sentimental Killer (1992), Love For Sale
(1993), Live In Galway (1995), After The Fall (1997) en The House of Ill Repute (2008)
In 2013 schreef hij de muziek voor Coughlan’s 8e CD, waarvoor hij tevens de gitaarpartijen speelde
en de productie verzorgde.
Pablo Ortiz werkte in 2013 afwisselend in Mexico en Belgie aan het project Cronofonia, een
‘international music recording project’.
In de loop van 2013 benaderden Visser en impresario Ruud de Graaf twee Flairck musici van het eerste uur, Sylvia Houtzager en Peter Weekers. In gezamenlijk overleg werd besloten om Flairck’s ‘The Lady’s Back’ tournee 2014-2015 voor te bereiden. In het najaar van dat jaar leidde het hernieuwde contact tussen Visser, Weekers en Houtzager, in samenwerking met Ortiz, tot een aantal voorbereidende concerten in Nederland (december 2013), Chile (januari 2014), Japan (maart 2014) en Indonesie (september 2014), gevolgd door een uitgebreide tournee van 70 data door de Lage Landen in het seizoen 2014-1015.
De groep werkt momenteel aan nieuw materiaal en een oeuvre DVD box van 35 jaar Flairck.
March 2014.